Centos de persoas participaron este sábado de solsticio de verán na homenaxe popular ao Gardarríos e a Antonia Díaz, dous heroes da guerrilla antifascista asasinados hai agora 70 anos en Vilanova de Lourenzá. Os actos decorreron entre Mondoñedo e Lourenzá e contaron, nun suceso inaudito, co apoio unánime das corporacións municipais de ambos os dous concellos e mais da de Ribadeo, onde nacera Díaz.
 

En marzo de 1912 Luís Amado Carballo (Pontevedra, 2 de maio de 1901) tiña dez anos. Nese mes, o día nove, o colexio Balmes de Pontevedra, onde realiza os primeiros estudos, celebrou no teatro de Pontevedra un acto a beneficio dos feridos de Melilla.

Fernanda Cedrón Trigo é a neta maior de Luís Trigo Chao ‘O Gardarríos’, o máis lembrado guerrilleiro das terras do norte. Na súa condición desenvolveu e desenvolve unha intensa labor na recuperación da loita do seu avó, ao tempo que participa de xeito decidido na restauración da memoria daqueles que loitaron contra o franquismo. Falamos con ela do seu avó e da homenaxe á súa memoria que este sábado 23 de xuño se vai realizar en Mondoñedo (Casa da Xuventude, 12 h) e Vilanova de Lourenzá (cemiterio, 17.30 h) coincidindo co setenta aniversario do seu asasinato.

Foi un cazador de homes. Chamábase Xulio López López pero todos o coñecían como “O Garabito”. Formou nas bandas de matachíns de camisa azul na comarca de Sarria.                                 

O Pleno municipal de Ferrol aprobou o 29 de setembro do 2017 (sen ningún voto en contra) a construción...

Por toda a parte há restaurantes que formam parte da história de uma ou outra cidade. Um destes fica em Lisboa, é dos mais antigos do mundo e tem as paredes e o teto forrados em ouro 24 quilates. Os lustres de cristais, os espelhos venezianos, as estátuas, as cadeiras...

A homenaxe aos resistentes antifascistas Antonia Díaz e Luís Trigo, O Gardarríos, que se celebrará o vindeiro 23 de xuño entre Mondoñedo e Lourenzá, conta co inusual apoio unánime das corporacións municipais das dúas localidades e mais da de Ribadeo.
 

A endiañada xeoestratexia interna do espazo peninsular ao longo dos séculos VIII e IX obrigou os monarcas galegos a intensificar a súa acción diplomática diante de Carlomagno. O rei dos francos, a principal potencia rexional europea do momento, na cúspide do seu poder, após ser nomeado no ano 800 emperador do Sacro Imperio Romano, non só partillaba coa coroa galega intereses territoriais na área ibérica e o combate á doutrina adopcionista, senón que xogaba un papel de árbitro no contexto europeo.

É o home  mito da resistencia armada na Terra Chá, A Corda e A Mariña. Significa o proceso de conformación dos primeiros núcleos guerrilleiros a partir daqueles demócratas obrigados a pasarse á clandestinidade fuxindo da represión e en moitos casos dunha morte certa.

No mes de agosto de 1903 é premiado, nos Xogos Florais do Círculo Católico de Obreiros de Pontevedra,  o longo poema de Henrique Labarta Pose titulado "A festa da patrona de Tabeirón", poema que para os profesores Ricardo Carvalho Calero e Francisco Fernández del Riego é a súa mellor obra. 

 A investigadora e divulgadora cultural Cilia Torna recupera para Sermos Galiza a figura de Pedro Álvarez de Soutomaior, coñecido como Pedro Madruga, e o seu papel en defensa do achegamento de Galiza con Portugal e contra o asoballamento de Castela. Eis un extracto da información publicada no número 298 de Sermos Galiza.

O sete de novembro de 1898 Andrés Vázquez Peña, de cuarenta e oito anos, xastre de profesión, solteiro e natural de Nantín, lugar da parroquia de Cascallá, no concello lugués de Becerreá (aínda que hai quen di que era natural de Fontes, no mesmo concello) é chamado a...

O primeiro libro que recolle os nomes e os apelidos dos verdugos de 1936 preséntase esta sexta feira, 1 de xuño, na Mediateca do Grilo, en Cacheiras (Teo), ás 20.00 horas. Os nomes do terror. Galiza 1936: os verdugos que nunca existiron atinxiu en menos de dous meses a súa segunda edición.
 

A pataca, orixinaria dos Andes Chilenos e Peruanos, recobra actualidade. E non por festas gastronómicas ou por manifestacións derivadas dos baixos prezos pagados aos produtores. Tampouco por algúns, caso de La Trinca, a considerar a orixe da especie humana para afirmar que...

O 22 de maio de 1938, perto de 1.000 persoas que se atopaban recluídos no forte de San Kristobal en Iruña, dan comezo ao que o xornal estadunidense The New York Times cualificou como a maior fuga carceraria de Europa. O intento de evasión rematou cunha das maiores matanzas do réxime franquista, nun centro de exterminio no que morreron 96 galegos -58 deles na fuga falida- cuxos nomes recuperamos con motivo do oitenta aniversario dos feitos.

O 21 de maio de 1978, máis de 400.000 labregas e labregos eran convocados a elixir os seus representantes nas eleccións a cámaras agrarias, cuns resultados que evidenciaron a importante introdución da alternativa nacionalista no medio rural e o acordo entre as forzas que apoiarán a constitución de 1978 por trasladar o pacto ao ámbito sindical.

Máis unha entrega de “Galiza no mapa”. A cartografía de Lambert de Saint Omer, en que Galiza ocupa un lugar destacado, estabelece a diferenciación clásica para o espazo ibérico, reservando “Galicia” para a área cristiá e utilizando “Hispania” para a zona musulmá, sinalando ao tempo “Lusitania” e “Tarracona”. Eis un extracto da peza, publicada no Sermos Galiza 296.

O 18 de maio de 1948 son asasinados no lugar de Loureiro na parroquia de Luou en Teo os guerrilleiros antifranquistas Manuel Agrasar “Barbarroxa”, Florentino Menéndez “Tino”, Vicente López “Rufino” e Ricardo Fernández Carles. A súa morte, no marco dun enfrontamento armado de horas coa garda civil, representa un golpe decisivo para a loita guerrilleira nos comarcas do norte de Pontevedra e do sur d´A Coruña.

En 1909 Vida Gallega dá conta do primeiro barco que navega baixo bandeira galega. É o Wolverine, un buque de recreo, dotado con todas as comodidades do momento e que fixo a viaxe inaugural de Cangas a Baiona con presenza de moitos xornalistas. Para...

A pesar de que a Lei de Memoria Histórica obriga a retirar a simboloxía franquista, en Galiza hai case unha trintena de rúas, prazas e avenidas con nomes de personaxes históricas relacionadas co franquismo.

O músico e escritor Xurxo Souto é o cronista da Coruña secreta. Dunha cidade cuxa memoria foi negada durante anos. O 17 de maio, Día das Letras Galegas, volverá demostralo cun roteiro guiado arredor da Torre de Hércules.
 

O doutor en Teoloxía pola Universidade de Salamanca e en Filosofía pola Universidade de Santiago de Compostela Victorino Pérez Prieto recupera para Sermos Galiza o perfil de Moncho Valcarce (1935-1993) no ano en que se conmemora o 25 aniversario do falecemento do coñecido como “crego das Encrobas”. Nas próximas semanas seguirán a sucederse actos de lembranza da figura de Valcarce. Eis un extracto do texto publicado no número 295 de Sermos Galiza.

A memoria histórica vai alén da II República, a Guerra do 36 e a instauración do fascismo. A asociación Memoria Histórica de Valga así o entende e este sábado, 12 de maio, dedica unha mesa redonda ás chamadas escolas de emigrantes baixo o título Escolas de liberdade.
 

Que teñen en común o fiscal que levou Bóveda ao fusilamento e o escultor do emblemático Santiago peregrino da sala capitular da basílica compostelá? A resposta podería ser: o pazo do Faramello e a fábrica de papel máis antiga da Galiza.

O vindeiro 23 de xuño, Mondoñedo e Lourenzá renderán homenaxe a Luís Trigo Chao, O Gardarríos, sindicalista da UXT e guerrilleiro antifranquista asasinado o 25 de xuño de 1948 en Vlanova de Lourenzá.

A legalización do traballo escravo tomou corpo en outono de 1938, coa posta en marcha do chamado sistema de Redención de Penas polo Traballo, unha iniciativa que se concretaría en diversas modalidades de traballos forzados. Sinaláronse na Galiza tres figuras: os Batallóns Disciplinarios de Traballadores, a explotación de man de obra procedente dos destacamentos penais e mais os chamados destinos. 

O 8 de maio de 1977, domingo de feira, unha manifestación percorreu Carballo. A veciñanza esixía a devolución da marisma de Baldaio. Unha empresa levaba máis de 30 anos extraendo ilegalmente area baixo a aparencia dunha concesión marisqueira. Naquela protesta o carismático Moncho Valcarce figurou en primeira liña. O Concello de Carballo e a Irmandade que leva o nome do crego das Encrobas lembran hoxe os feitos.  
 

O sete de maio de 1948 era asasinado nun café d´O Grove Francisco García Moldes, significado militante do Partido Galeguista desta localidade, na altura comprometido coa loita clandestina contra o réxime franquista. Aproveitamos logo a onomástica da súa morte para arrancar do esquecemento a figura destoutro mártir da loita nacionalista asasinado con tan só trinta e sete anos.

José Ruiz Guirado, no libro Intrahistoria de Marín, conta como o farmacéutico Pedro Catalá tivo un dependente ao que tomou cariño e que lle gustaría que fixese a carreira de farmacia. Matriculouno no instituto mais o rapaz, preguiceiro como era, non daba unha. E don...

Xosé Losada Castelao e Manuel Rodríguez Castelao, coñecidos popularmente como “Os Insua”, curmáns de Daniel Castelao e destacados dirixentes nacionalistas da Barbanza, serán asasinados o 23 de abril de 1937 canda outros nove antifascistas que tentaban fuxir de Galiza desde o porto de Vigo no Bou Eva.