O BNG presentará no próximo pleno municipal de Ferrol, que decorrerá a próxima quinta feira, día 25, unha moción na que pide a retirada das distincións e títulos a Manuel Fraga.
Un militante nacionalista máis a facer un memorando de dignidade. Outra paxina imperdíbel agochada polo silencio imposto aos derrotados e que debe ser escrita en letras de ouro para que a vitoria sexa algún día posíbel. A historia, ao fin, daquelas loitadores anónimas do partido de Castelao e de Bóveda que sementaron Galiza con fanegas de rebeldía.
José María “Chato” Galante, torturado nos últimos anos do franquismo, visitou Galiza na procura de tender pontes co movemento memorialístico galego e lograr que se sume á CeAQUA, a coordinadora estatal de apoio á querela arxentina contra os crimes do franquismo. Na visita estivo acompañado por Miguel Ángel Gómez, “Gus”, que acaba de lograr que a titular do xulgado 49 de Praza de Castilla, de Madrid, incoe dilixencias por “presuntos delitos de lesa humanidade” contra varios policías da ditadura, entre eles Antonio González Pacheco, “Billy el Niño”, que someteu a torturas a ambos. Eis un extracto da entrevista publicada no número 341 de Sermos Galiza.
A apertura dos campos de concentración da Pobra están directamente ligados á política represiva instaurada polo franquismo e particularmente ao avance do exército franquista ao sur do Ebro e á progresiva caída da fronte catalá, que obrigou á posta en funcionamento de novos centros de reclusión e á activación doutros que xa viñan funcionando desde 1937. Eis un extracto da peza, publicada no número 341 do semanario Sermos Galiza.
Aínda dá nome a unha rúa na Coruña. Resistente ao tempo, á aplicación da lexislación e á falta de vontade de gobernos dunha e doutra cor que non se atreven co fundador da igrexa de San Pedro de Mezonzo. Mais como denunciaba recentemente o activista, investigador da memoria e vítima do franquismo Manuel Monge non é un caso illado senón unha mostra de todo o que fica para construír unha sociedade merecente da consideración de democrática.
Fai parte daquela xeración de ouro que alumeou o espertar cultural galego nas centurias do baixo Imperio. A obra teolóxica e histórica de Paulo Orosio ocupa un lugar central en toda a produción cultural do mundo coñecido do século V mantendo a súa influencia até os nosos días. Estamos, ao fin, diante doutro xigante que pariu Galiza e que modelou o pensamento a cultura Europea desde aquelas.
O investigador Carlos Babío, coautor do libro Meirás. Un pazo, un caudillo, un espolio, foi denunciado polos netos e netas do ditador Francisco Franco por inxurias e calumnias. Estaba citado para un acto de conciliación na mañá da segunda feira nun xulgado de Madrid. Non acudiu. Explícalle as razóns a Sermos Galiza.
O 24 de marzo de 1932 falecía en Ourense a consecuencia das feridas producidas uns días antes polas balas da Garda Civil mentres participaba nunha xornada de folga o mozo de dezaoito anos Xenaro Ortíz Neira. Afiliado das Mocidades Galeguistas, membro do grupo Ultreia e persoa influída pola tradición heterodoxa do marxismo, milita na lexión dos esquecidos do noso martirioloxio rebelde.
Foi unha peza chave na represión en Monforte de Lemos. Formado politicamente nas filas daquela dereita católica que señoreaba a política castelá dos anos vinte e trinta non tardou en sumarse ao fascio cando viu en risco os seus privilexios. Defendeunos a morte, e así morte a morte fixo unha exitosa carreira na estrutura do réxime franquista.
O 5 de marzo de 1949 eran asasinadas nun enfrontamento coas forzas da orde as guerrilleiras galegas Carme Temprano e Manuela Teiga e os guerrilleiros galegos Xosé María Castelo, Vicente Peña e Manuel Pena. A recuperación o pasado ano dos cadáveres de catro deles, soterrados nunha fosa común a carón da igrexa parroquial de Paramos, no Val do Dubra, sitúa outra vez de actualidade estes feitos. Achegamos nova información para botar luz nun dos fitos da oposición armada ao franquismo na Galiza. Eis un extracto da peza publicada ao respecto no número 338 de Sermos Galiza.
A posta en funcionamento dos campos de concentración de Muros responden ás necesidades derivadas da política represiva instaurada polo franquismo e da propia lóxica do conflito bélico no norte peninsular. A caída da fronte norte, tras a derrota do exército popular en Asturias e Cantabria, impulsa a apertura dunha rede de centros de reclusión ao longo de toda a xeografía galega. Eis un extracto da peza publicada ao respecto no número 337 de Sermos Galiza.
Memoria histórica democrática de Galiza é o texto lexislativo que esta cuarta feira presentou á prensa o deputado do BNG Luís Bará. Resarcimento das vítimas do franquismo, recuperación de bens espoliados pola ditadura e a anulación de xuízos e condenas franquistas son os eixos vertabradores da proposta.
![Bicicletas: saia ou pantalón? [por Xoán Costa]](/asset/thumbnail%252C730%252C412%252Ccenter%252Ccenter/media/sermosgaliza/images/2019/03/01/2019030113152871816.png "Bicicletas: saia ou pantalón? [por Xoán Costa]")
As 19 persoas denunciadas pola familia Franco despois da ocupación simbólica en 2017 do Pazo de Meirás esixen do Goberno do Estado que mova ficha. “Para os galegos e galegas non é menos importante a recuperación do Val dos Caídos, se non máis, recuperarmos Meirás”, declarou aos medios de comunicación o seu portavoz, Néstor Rego.
![Diva do bel canto e comprometida co abolicionismo [por Xoán Costa]](/asset/thumbnail%252C730%252C412%252Ccenter%252Ccenter/media/sermosgaliza/images/2019/02/22/2019022212225121290.jpg "Diva do bel canto e comprometida co abolicionismo [por Xoán Costa]")
O mapamundi do Salterio da Abadía de Westminster é unha pequena cartografía elaborada arredor de 1265 que actualmente se conserva na Biblioteca Británica. Sinala o que era unha evidencia naquela altura: a consideración internacional da Galiza como un espazo político diferenciado no ámbito peninsular e a propia realidade dos reinos cristiáns na área ibérica. Eis un extracto do publicado no número 335 de Sermos Galiza.
A familia Franco resístese a perder os privilexios derivados da Guerra Civil e os 40 anos de ditadura. A última das súas accións, unha vaga de denuncias contra participantes e produtoras do programa de Mediaset En el punto de mira sobre o patrimonio dos descendentes do ditador. Entre eles atópase o historiador Carlos Babío, coautor de Meirás. Un pazo, un caudillo, un espolio.
O BNG quere que o Goberno do Estado interpoña unha demanda contra a familia Franco para reclamar a propiedade do Pazo de Meirás, en Sada. Así llo fai saber a portavoz nacionalista ao aínda presidente do Executivo, Pedro Sánchez, nunha carta.
Hai cen anos, falamos do 16 de febreiro de 1919, a Garda Civil abría fogo contra un grupo de persoas que protestaban na parroquia de Sofán, no concello de Carballo. A política do mauser volvía facerse presente na Galiza como sostén do réxime da I Restauración, provocando ducias de feridos e catro mulleres mortas que desde aquela serán para nós as mártires de Sofán. Carballo honra hoxe sábado ás 'Mártires de Sofán'.
Estaba Valcarce, o combativo crego das Encrobas, organizador de labregos e traballadores. Estaba Valcarce, o político nacionalista e de esquerda. Estaba Valcarce, orador inflamado. E logo estaba Valcarce o amigo. A esta última vertente dedican 16 artigos outras tantas autoras do libro Moncho Valcarce, un dos inesquecíbeis.
![O zapato inglés e o camelo branco [por Xoán Costa]](/asset/thumbnail%252C730%252C412%252Ccenter%252Ccenter/media/sermosgaliza/images/2019/02/15/2019021511382660792.png "O zapato inglés e o camelo branco [por Xoán Costa]")
A vida militante da moza Celsa Díaz Cabanela, nos 70 membro das Xuventudes Comunistas, confundíase coas continuas entradas e saídas nos calabozos. Encarcerada en 1974 e 1975, detida máis de sete veces, é a persoa escollida pola Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica da Coruña como Republicana de Honra 2019.
Só se mantiveron no trono durante un mes e medio pero representaban os intereses dunha Galiza que apostaba en seguir vivindo independente arredada da orbita castelá. A súa renuncia non implicou a fin da resistencia galega pero abriu a porta a un proceso político que remará coa incorporación subordinada do noso país ao reino de Castela. Eis un extracto da información publicada no número 334 de Sermos Galiza.
Un coitelo tipo Simancas, do conxunto arqueolóxico natural de Santomé e datado nos séculos IV-V, foi, en febreiro de 1999, a primeira Peza do Mes do Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense. Vinte anos e 200 pezas despois, o centro celebra esta actividade divulgativa e faino con outro material da mesma procedencia: unha placa de cinto ligada ao mundo Baixo Imperial da Meseta.
Foi un dos campos de concentración máis duros de Galiza. Os testemuños orais e escritos achegados polos propios reclusos ou pola veciñanza de Padrón coinciden en sinalar o rigor represivo deste centro de internamento onde a tortura e o maltrato eran unha práctica corrente. Ao fin, o inferno na terra para os máis de mil prisioneiros que pasaron polo estabelecemento ao longo de dous anos. Eis un extracto da peza publicada ao respecto no número 333 de Sermos Galiza.
O Ministerio de Xustiza dirixiuse esta semana a 15 concellos galegos para instalos a que cumpran coa Lei de Memoria Histórica e retiren dos seus rueiros “vestixios do franquismo”. Trátase da Coruña, Lourenzá, Quiroga, Ribadeo, Beariz, Carballiño, Melón, San Cristovo de Cea, Xunqueira de Ambía, Agolada, A Estrada, Tui, Campo Lameiro e O Porriño.
![Galegos na primeira volta ao mundo (1519-1522) [por Xoán Costa]](/asset/thumbnail%252C730%252C412%252Ccenter%252Ccenter/media/sermosgaliza/images/2019/02/08/2019020811115684170.png "Galegos na primeira volta ao mundo (1519-1522) [por Xoán Costa]")
Dentón, caruncho, cornecello, grao de corvo, dente de can, cornizó. Un fungo que lle medra ao centeo. Ademais, a semente da que derivou o LSD. E o núcleo de non poucos usos aplicados na industria farmacéutica. Protagonista dunha historia apenas coñecida, que incluíu a febre por recollelo e a especulación mercantil, o claviceps purpurea centra o novo proxecto documental de Illa Bufarda.
Catro palestras nas catro quintas feiras de febreiro servirán á asociación cultural Alexandre Bóveda e á AS-PG para reflexionar sobre o patrimonio e a memoria colectivos. De feito, así se denominan as xornadas que comezan este 7 de febreiro, ás 19.30 horas, no local da A.C. Alexandre Bóveda, na Coruña.
Pescudamos na revolta irmandiña nos territorios estremeiros do Bierzo da man de Javier Lago Mestre, licenciado en Historia Moderna pola Universidade de Salamanca, que vén de participar no ciclo de conferencias “Economia, História e Realidade Social” organizada pola Asociación Cultural O Facho da Coruña. Eis un extracto do texto, publicado no número 332 de Sermos Galiza.
Soubemos del por Avelino Pousa Antelo, aquel irmán na loita que non deixou de lembralo....
